Ervaringen
Nordwin College en Wellantcollege maken beide serieus werk van duurzaamheid. Onze grote vraag is: hoe borgen we duurzaam doen en denken nu écht in de genen van onze organisatie? Samen met Wageningen Universiteit, Oberon en financiering van de NRO en DuurzaamDoor hebben we het Groene Kompas, gespreksleidraad voor duurzame ontwikkeling in het MBO kunnen ontwikkelen. Gedragsverandering is gebaseerd op bewustwording, actie en reflectie. Het Groene Kompas helpt ons om dit op een duidelijke en overzichtelijke manier te doen.
Karel, teamleider: ‘In de drukte van alle dag is het lastig om de focus op duurzaamheid steeds scherp te hebben. Het Groene Kompas is een mooi instrument om die focus wel te pakken. Met ons team bespreken we eens in de twee maanden een onderwerp uit het Kompas en maken we afspraken om duurzaamheid steeds steviger in te bedden in de opleiding’.
Wat levert het Groene Kompas ons op?
- Overzicht – Het Groene Kompas geeft overzicht. Het brengt in beeld waar je staat als team, wat je ambities zijn voor wat betreft het inbedden van duurzame innovatie in de opleiding en welke afspraken je daarvoor met elkaar kan maken.
Johan, docent veehouderij: ‘Het Groene Kompas geeft inzicht of je structureel bezig bent of dat het de hobby is van een paar goedwillende docenten. Met dat inzicht kan je afspraken met elkaar maken of je het anders wilt of niet’.
- Structuur – Het Groene Kompas helpt je structuur aan te brengen en prioriteiten te stellen.
Willem, docent economie: ‘Niet alles kan in een keer. Duurzaam doen en denken moet inslijpen. Maar door elke keer een stapje te doen kom je met elkaar wel steeds verder. Deze tijd heeft dat nodig’.
- Bewustwording – Een team doet vaak onbewust al meer dan men zich in eerste instantie realiseert. Het Groene Kompas brengt in kaart wat je al doet en waar de kansen liggen. Dit geeft een positieve impuls aan het team om met duurzaamheid aan de slag te gaan.
Hannah, teamleider: ‘Ik heb ingezien dat duurzaamheid niet weer iets nieuws is in het onderwijs, maar ingebed moet worden in je dagelijkse werk. Je kijkt als het ware met een andere bril naar het onderwijs, de deskundigheid van je mensen en de manier waarop je de dingen organiseert’.
- Eigenaarschap – Teams bepalen zelf hun ambitie en stellen hun eigen doelen vast. Teams stellen ook dat het gevoel van onzekerheid om duurzaamheid te implementeren verminderd.
Marga, onderwijskundige: ‘Duurzaamheid moet je niet willen leren in een los projectje, of uit een boekje. Je moet het doen – proberen om vanuit je eigen cirkel van invloed vorm te geven aan duurzaam doen en denken’.
- Gemeenschappelijk beeld – Teams hebben door het werken met het Groene Kompas een scherper en gedeeld beeld wat duurzaamheid in de opleiding kan inhouden. De opbouw in fasen in het instrument is hierbij ondersteunend. Wat wil je jongeren meegeven om zich als mens, burger en vakman te ontwikkelen in de 21e eeuw?
Arriët, docent milieukunde: ‘Bij het bespreken van het Groene Kompas hebben we het gehad over wat we onder duurzaamheid verstaan. Het ging er gepassioneerd aan toe, maar we hebben ook erg moeten lachen. En uiteindelijk gaat het er toch om dat je jongeren wilt laten zien dat het er toe doet. Dat ze zorg dragen voor wat belangrijk is’.
- Praktische handvatten – Ook als je als voorzitter of teamleider het idee hebt dat je weinig weet over duurzaamheid kan je met het Groene Kompas aan de slag. Door het bijbehorend rapportageformulier SMART in te vullen, door het Groene Kompas elke twee maanden weer even op de agenda te zetten en door niet teveel tegelijkertijd te willen doen maak je als team misschien kleine, maar stevige stappen.
Cindy, vakgroep-voorzitter techniek:‘Bij het bespreken van duurzaamheid in de stage kwamen we er op dat we de duurzaamheidsopdracht niet één keer moeten laten uitvoeren, maar onderdeel moeten maken van elke stage. Nu nemen studenten één keer de Eco-Meetlat af bij een bedrijf, maar het is veel interessanter als ze dat elke keer doen. Dan kunnen ze bedrijven vergelijken en eventueel ook advies geven’.
- Gezamenlijke taal – We weten nog niet precies hoe een duurzame wereld er uit ziet: zoveel zielen, zoveel meningen over mogelijke oplossingen. Maar als je duurzaamheid niet als antwoord maar als uitgangspunt neemt en elkaars verschillende opvattingen serieus wilt onderzoeken kom je verder. Het Groene Kompas stimuleert deze zoektocht, samen met studenten, bedrijfsleven, de maatschappij.
Hilda, coördinator duurzaamheid: Door het Groene Kompas is er een gemeenschappelijk beeld ontstaan over wat we aan het bouwen zijn. Mensen krijgen helder wat ze willen bereiken en dat geeft ruimte, meer rust en houvast’.
- Aanvulling op EcoSchools – Het Groene Kompas blijkt een geschikte aanvulling op EcoSchools. EcoSchools is een internationaal programma om met duurzaamheid aan de slag te gaan. Deze methodiek wordt op veel groene (V)MBO-instellingen gebruikt om duurzaamheid in te bedden binnen de school.
Annet, College van Bestuur: ‘Binnen onze school constateerden we dat men op het MBO een steuntje in de rug nodig had om duurzaamheid te agenderen. Er was bijvoorbeeld een gevoel van onzekerheid om duurzaamheid in de teams te bespreken. Het Kompas als gespreksleidraad is een handvat om structureel (vast op de agenda, vanuit overzicht, via een gemeenschappelijke taal) en systematisch (via de PDCA cyclus, zie gebruikershandleiding) aan de slag te gaan met het verankeren van duurzaamheid in de opleidingen’.